Yoğun gündemi ve kahreden olayları ile berbat bir yıl oldu 2015. İki seçimle politikaya gömüldük, patlamalar ve haksız tutuklamalarla kahrolduk. Tüm bunların arasında nefes alabilmek için elbette sığındığımız şeyler filmler, kitaplar, diziler ve albümler oldu. Bu konuda da çok iyi bir yıl geçirdiğimizi söyleyemeyiz aslında. Ama yine de yılın sonunda geriye dönüp bakarak bir liste çıkarmak adettendir. Listeleri hiç sevmediğimi bilen bilir. Direnmeye çalıştım ama o kadar çok soran oldu ki iş başa düştü. İşte alfabetik sıralama ile bence yılın en iyileri...
2015’in En İyi Filmleri
Sinema adına çok iyi bir yıl geçirdiğimizi söyleyebilecek biri olduğunu sanmam. Bildik konularla yaratıcılıktan uzak filmlerin üzerimize boca edilmesine maruz kaldık çoğunlukla. Yeniden çevrimler de cabasıydı. Bir de doksanlı yıllarda izlediklerimizin yeniden diriltilmesi var ki hangi yılda olduğumuzu şaşırdık neredeyse. Yerli sinemamız adına ödüllerle geçse de yine seyircinin kolaydan vazgeçmediğini gösterdi. Nabza şerbet komediler, dizi oyuncuları ile kotarılmış dizi ile film arası tuhaflıklar ve içine cin kaçmış korku denemeleri... Yıla SinemaTerspektif dergisi ile başladığım için daha fazla vizyon filmi izlediğim yıl oldu 2015. Sosyal medyada sürekli pompalanan “heyecanla beklediğimiz film” esprisinden nasibimi hiç alamadım. En çok beğendiğim filmi Mad Max oldu, gerisi boş. Neyse vizyona giren filmlerden en iyi onlu bana göre şöyle:
6 Süper Kahraman / Big Hero 6
Beyaz Tanrı / Feher Isten
Birdman veya (Cahilliğin Umulmayan Erdemi) / Birdman: Or (The Unexpected Virtue of Ignorance)
Çekmeceler
Hayal Ülkesi / Jauja
Kabile / Plemya
Leviathan
Mad Max: Fury Road
Şeytanın Gözleri / Starry Eyes
Whiplash
2015’in En İyi Dizileri
Dizi sektörü giderek yaratıcılığını yitiriyor ve senaryo problemleriyle boğuşuyor. Konu bulmakta zorlandıklarında can simitleri de kitaplar ve filmler oluyor. Bu yıl da hep birkaç tutmuş dizinin harmanı, filmlerin dizi versiyonları ve roman uyarlamalarıyla geçti. İkinci sezonunu merak edebileceğimiz dizi sayısının bir elin parmaklarını geçmemesi de durumu özetliyor. Çizgi roman uyarlamalarının öne çıktığı yılda yeniden çevrim diziler de önemli bir yer tutuyor. En iyi onluya geçmeden önce farklılık yaratan dizileri de sayayım. İngiliz işi tarihi drama “The Last Kingdom”, Avustralya işi roman uyarlamasının Amerikan çevrimi “The Slap”, kıyamet sonrasından eğlencelik çıkaran “The Last Man On Earth”, gizemini son bölüme kadar koruyan roman uyarlaması “Wayward Pines” ve uzaylılarla çocuklar üzerinden yüzleşme yaşatan “The Whispers” vasatı aşan diziler olarak seyirci bekliyor.
Ash vs. Evil Dead
Kült korku filminin yaratıcılarınca diziye dönüşmesi harika bir eğlencelik çıkardı ortaya. Deli işi bir kanlı ve komik şölen…
Daredevil
Çizgi roman uyarlamaları konusundan tüm ezberleri bozan dizi karakterinin dönüşümünü işleyen senaryosu, orijinal kötü adamı, görüntü yönetimi ve her yönüyle kullandığı şiddetiyle büyük keyif yarattı.
Flesh and Bone
Bale dünyasına bakış atmakla kalmayıp ana karakterinin özünü yansıtmayı başaran kusursuz senaryosu ile sadece bu yılın değil son yılların en iyisi. Sekiz bölümün adlarını da askeri terimlerden alan dizi görselliği ve müzikleriyle de sanat aşıklarını doyuma ulaştırdı.
Happyish
Her bölümde seçtiği üç konuyu işleyerek alaya alan ve dilini hiç sakınmadan günümüzde yaşanan saçmalıkları iğneleyen komedi, popüler kültürün altına dinamiti acımasızca koyuyor.
Man Seeking Woman
İlişkiler üzere yaratılmış en özgün tv şovunun hiçbir sınırı yok. Mastürbasyonu düşünen kahramanın elinin durumdan sıkılıp ayrılması, eski sevgilinin eşyalarının canlanması, hitler ve trol gibi ilginç karakterleriyle Simon Reach gerçek üstü bir şov sergiliyor.
Marvel's Jessica Jones
Marvel evreninin kadın kahramanı temposuzluğuna rağmen tüm beklentileri karşılayarak çizgi roman fanlarını mest etti.
Mr. Robot
İlk bölümüyle olay yaratarak fantastik bir başlangıç yapan dizi yeni Dexter arayışındakilerin gözdesi oldu. O da aynı işi internet üzerinden hacker olarak yapıyor ne de olsa. Günümüzün modern faşistleri olan şirketlere karşı tutumu ile devrim çığlıkları attıran dizi finale doğru bu yoldan sapsa da albenisini yitirmedi.
Narcos
Pablo Escobar’ın hayatını anlatan Netflix işi yılın en çok izlenen dizisi olarak yıla damgasını vurdu. Senaryosu ve oyunculuklarına şapka çıkarmadan yılı tamamlamayın.
Sense8
Wachowski kardeşlerin dizisi için gelmiş geçmiş en aykırı dizi desek yanlış olmaz. Net bir konusu ya da aksiyonu olmadan izleyeni kendine aşık eden bir şov olmakla yetinmedi bir de kalıpları zorladı. Bu listede yer almasını sağlayan da bu oldu.
UnREAL
Tv dünyasına içerden bakış dizinin en büyük kusuru Lifetime kanalında yayınlanıyor olması. Kablolu kanalda yayınlansa daha sert eleştirilerle tadından yenmez olabilirdi ama bu haliyle de reyting uğruna neler yapıldığını, ruhların nasıl satıldığını ve nasıl kuklaya dönüşüldüğünün belgesini sunuyor.
2015’in En İyi Albümleri / Yerliler
Çok bereketli bir yıl geçirdiğimizi söylemek zor. Nicelik olarak düşük olmasının nitelik olarak da kötü bir seneyi uğurluyoruz. Yüzeyde basit sözlerle nabza şerbet işler, öykünme halleri bunaltıcıyken, alternatifler nefes verdi adeta. Ne varsa yenilerde ve kendi sesini arayanlarda vardı.
Ars Longa – Günler
Sahnede eskittiklerimizden albüm yapmalarını bekliyorduk ama aynı heyecan ve enerjiyle bu kadar iyi olmasını beklemiyorduk. Bu yıl en çok dinlediğim albümdü. Cd’sini bulamamak üzücü, plağı çıkmalı...
Ayyuka – Sömestr
Bir yıl sonu listeleri klasiği... Her Ayyuka albümü bu listelerin demirbaşı olmak için var.
Begüm Tarako – 7
Şarkıları görseller ve öykülerle tamamlayan konsept albüm yılın yedivereni oldu ve fışkırdı alacasından. Kent ozanı ezberinin üzerine çıkan albüm, yeni bir öykücünün de doğuşu aynı zamanda.
Burcu Tatlıses - Güzel Kokuyorum
Funda Arar şarkılarının arkasındaki ismin bu kadar iyi bir sound ve şarkılarla çıkagelmesini hiç beklemiyordum. İlk şarkıdan yakalayan albüm bağımlılık yaratıyor.
Can Güngör – Silik Düşler
Konuşur gibi, dertleşir gibi, repeat ile akraba, hiç tükenmeyecek gibi... Ah, aklımızda hep silik düşler...
Hüsnü Arkan - Kırık Hava
Tam zamanında gelen albüm ülkenin soundtracki adeta. Kırık Havalarda rakıya eşlik etmeli ve turnalar uçmalı içimizde...
Kaan Tangöze - Gölge Etme
Beklenmedik solo duman kulvarının dışında, politik güzelleme... Özünden de kopmadan, bu topraklardan çıkan, şairine ozanına selam çakan bir güzelleme.
Kes - Kamlama
Miladından öncesinden de el alan harman, çiğ, şeffaf, doğal ve samimi... Yılın standart üstü müzikal kartviziti.
Nilipek - Sabah
Keşifçisini sevindiren ve kulaktan kulağa yayılan şarkılar albüm oldu. Özgün işler arayan kulakların dostu, gösterişsiz bir mücevher...
Ogün Sanlısoy - Sen Uyurken
“Ruhum şarkı söyler sesler dönüşür feryada / Şiirler, türküler, filmler yetişir imdada / Koşar müzik imdada” demesi boşuna değil. Koştu imdada, hep çaldık, duyduk, inandık, aldırdık...
2015’in En İyi Albümleri / Yabancılar
Geçtiğimiz yılın bereketinden çok uzak heyecansız bir yıl oldu 2015. İyi debutlar, keşifler hayal oldu. Meraklı bekleyişlerin sonuysa hüsrandı. Sonbahar gibiydi, yapraklarını döktü. Foals, John Grant, Tame Impala, Low ve Grimes zaten her listede yer alarak yılın kazananları olduğu için listeye almadım.
Alberta Cross - Alberta Cross
Hak ettikleri ilgiyi ve bilinirliği görememenin isyanı bayraklaştırır gibi kendi adlarını verdikleri albümü müthiş tınılarla bezemişler. Petter Ericson Stakee her şarkıda “gel gör beni” diyor.
Boduf Songs - Stench Of Exist
İlk albümünden bu yana mükemmel iş çıkaran Matthew Sweet’i halen bilmeyen varsa ne kaybettiğini görmek için diskografisini su gibi içmeli. Altıncı stüdyo albümü 11 şarkıdan oluşuyor ve ilk notasından itibaren dinleyicisini yutuyor... Harikalar diyarına yolculukta altıncı adım diyelim biz buna...
Breakfast In Fur - Flyaway Garden
New York dörtlüsü 2009’da yayımladığı beş şarkılık ep’nin ardından nihayet debut albümüyle karşımızda. Psychedelic folk sahnesine müthiş bir ilk adım olarak kendilerine hayran bırakıyorlar. 11 şarkılık albümün genel havasını büyüten vokaller ve melodilerle 36 dakikalık harika bir atmosfer kurmuşlar ve dinleyenin yolunu kaybetmesi içinde ellerinden geleni yapıyorlar.
Florence + The Machine - How Big, How Blue, How Beautiful
Florence’dan her müzisyenin ders çıkarması gereken kendini aşma belgesi...
Julia Holter – Have You In My Wilderness
Her albümü iyiydi, istikrarlıydı giderek ustalaştığını gösteriyordu. Beklenen olgunluk gösterisini de yıla hediye etti.
Julien Baker - Sprained Ankle
Minimalist, sade, çiğ, melodik bir operet sahneliyor, olanca çıplaklığı ve kırılganlığıyla söylüyor Baker. Üstelik daha ilk adımında ve 19 yaşında...
My Autumn Empire - Dreams Of Death And Other Favourites
Multi-instrumentalist Benjamin Holton solo projesinin dördüncü albümünde düşlere acıkmış karanlık bir alternatif folk ile post-rock harmanı yaratmış. Depresif, melodik bir bilek kesen.
Natalie Prass - Natalie Prass
Prass’ın debut zaferi, gönülçelen bir başyapıt...
Pond - Man It Feels Like Space Again
Saykodelik kafalar daha renkli daha funky bir soundla gelince yankısı başparmakları havaya kaldırıyor...
The Amazing - Picture You
Neo-psychedelia zirvesine bir bayrak daha... Ömürlük dost...
2015’in En İyi Kitapları
Yeni yazarlar, ilk kez dilimize çevrilenler ve yeni yayınevleriyle bereketli ve bol seçenekli bir yıl geçirdik. Ciltli özel baskılar, ajandalar, özel takvimler derken okuma zevkinin de ötesine geçişimize dergi patlaması da eklenince daha çok okuduk. Özellikle butik yayınevleri daha fazla öne çıktı, sosyal medyanın etkisi sayesinde okurdan güç aldı. Yayınevleri ile okurların arasındaki bağın daha da sıkılaştığını görmek keyifli oldu. Sel Yayınları 25 yaşına bastı, Kırmızı Kedi 500. kitabını şahane bir Sylvia Plath kitabıyla kutladı. Puslu Kıtalar Atlası’nın önce çizgi romanına sonra da özel ciltli 20. yıl baskısına kavuştuk. Popülerleri ve çok satarları da göz ardı etmeden her kitabı okumaya çalışarak geçirdim yılı. 10 kitaba düşürmeye kıyamadım ve 15’lik bir liste oldu.
Ağaçların Özel Hayatı - Alejandro Zambra / Notos
Fısıldar gibi sakin, çok çarpıcı. Diğer iki kitabıyla oluşan bütünlüğün verdiği okuma hazzı da eşsiz.
Basit Bir Es - Enis Batur / Kırmızı Kedi
Okur-yazar-kitap üçgeninde bol katmanlı oyunbaz bir novella. Bibliyofil güzellemesi.
Dünya Bu Kadar - Mahir Ünsal Eriş / İletişim
Öyküleri birbirine dokuyarak dünyayı arşınlıyor ve başa dönüyor Eriş. Evet dünya bu kadar küçük ama derin...
Dünyanın Leşleri - Suat Duman / Alakarga
Gezi Direnişinin edebiyattaki kullanımının doruk noktası... Yıla şenlikli bir kapanış.
Hep Lunapark - Bahadır Cüneyt Yalçın / April
Daimi kaybedenlerin pamuk şekeri tadındaki öyküsü “Hep Lunapark”, mutlu mesut bir okuma deneyimi... Salt yazıdan ve kapak görselinden ibaret kitap klişesinin dışına taşan ilkleriyle de bir ferahlama hali...
İkircikli Biricik - İlhami Algör / İletişim
Büyük kentin küçük aylağının toplumsal gözlemleri ve kendini bulma macerası. "Ne var ki konu bu değil."
Kağıt Ev - Carlos Maria Dominguez / Jaguar
Kitap sevgisinin nelere kadir olduğu ile yüzleştiren bibliyofil güzellemesi.
Kasımpaşalı Oedipus - Cem Kalender / Alakarga
Dünün diliyle bugünü anlatma destanı. Çaresizliğimizin alegorisi...
Kayıtsızlık Şenliği - Milan Kundera / Can
Kundera mizahın bittiği yerde insanlığın da sonunun geldiğini anlatarak dünyaya dayanmanın ve muhalefet etmenin formülünü veriyor: Kayıtsızlık...
New Orleans Cinayetleri : Tütün Bataklık ve Caz - Ray Celestin / Esen
Tekinsiz bir şehir, gelmiş geçmiş en kötü ruh olduğunu söyleyen bir katil, ırkçılık, vahşet, mafyanın hakimiyeti, yasaklar, tabular, kasırgalar, seller ve sokaktan taşan caz… İyi polisiye arayanların mutlaka keyfini çıkarması gereken bir resital…
Orkestra Şefi - Sarah Quigley / Kırmızı Kedi
Çünkü sanat silahtır ve direnmek güzeldir...
Otoportre - Édouard Levé / Sel
İnsan kendi kendisinin müzesidir diyor Levé ve okurunu gezdiriyor.
Ölümden Beter Yaşamlar - İlker Aksoy / Sel
İronik, alaycı, akıcı ve rahatsız edici atmosferiyle harika bir ilk roman. Yaşama güdüsüne dair kara mizah.
Petekgözlü Adam - Wu Ming-Yı / Kahve
Her satırında doğa fışkıran fantastik bir güzelleme. Hızla kirlettiğimiz doğaya yakılan bir ağıt.
Phil’in Dehşet Verici Kısa Saltanatı - George Saunders / DeliDolu
Saunders’ın hicvi yaratıcılık gösterisi, insanın itaatkarlığına dair rahatsız edici bir tokat.
Yorum Gönder