Kolektif kitap yılı şahane bir kitapla kapatıyor. Alıntılara bakılırsa Detlef Bluhm’un kültürel tarih incelemesi “Tütün” bir yandan yaşam üzerindeki etkisi ve değişimini anlatırken önemli isimlerin düşünceleriyle de destekleyerek iyi bir okuma sunuyor. “Kolomb’dan Davidoff’a” alt başlıklı “Tütün”, 4 Aralık itibariyle raflarda yerini almış durumda. Farklı bir şeyler okumak isteyenlere, sigara bağımlılarına ve yılbaşı hediyesi arayanlara önerirken pası da bültene atayım.
Kristof Kolomb’un Amerika’yı keşfiyle dünyanın tamamını etkisi altına alan bir bitkinin, tütünün toplumsal yaşam üzerindeki muazzam etkisinin izini sürüyor Berlinli yazar Detlef Bluhm. Edgar Allan Poe, Arthur Conan Doyle, Sigmund Freud, Walter Benjamin, Robert Musil, Albert Einstein, Jean Paul Sartre, Albert Camus, Ernesto Che Guevara gibi pek çok önemli isim ise düşünceleri, eserleri, yaşamlarıyla eşlik ediyor tütünün kültürel tarihine.
“Divana uzanmış keyif çatıyorsunuz, kendinizi düşüncelerinizin akışına bırakıyor, içmeden sarhoş oluyorsunuz; tiksinmeden, Champagne şaraplarının şurup benzeri tadını ağzınızda hissetmeden, kahvenin verdiği sinirli yorgunluğu duymadan. Beyniniz hiç bilmediğiniz beceriler geliştiriyor, kafatasınızın ağırlığını hissetmiyorsunuz artık, hafif kanatlarla hayaller diyarına uçuyorsunuz, etrafta pır pır eden hezeyanlarınızı, muhteşem bir çayırda kızböceklerini kovalayan bir çocuk gibi hayal meyal algılıyorsunuz ve kendinizi olmak istediğiniz yerde, en ideal halinizle görüyorsunuz. En güzel umutlar geçiyor yanınızdan, artık yalnızca birer hayal değil bunlar, ete kemiğe bürünmüşler ve Taglioni gibi büyük bir zarafetle süzülüyorlar. Tütün tiryakileri, siz bu duyguyu bilirsiniz!” Balzac
Alıntılar:
“Tütün tiryakileri, siz bu duyguyu bilirsiniz! Bu meret doğayı güzelleştirir, hayatın tüm zorlukları önemsizleşir, hayat kolaylaşır, zihin açılır, kasvetli düşüncelerin gri bulutları mavileşir; ama ne garip bir etkidir ki nargile, puro ya da pipo söndüğünde bu operanın perdesi de iner.”
“Tütünü sadece yakmakla kalmayıp tutkusuna da zaman ayıran insan için keyif çatmak (keyif çatmak eski bir kavram, bugün buna ‘zamanım var’ deniyor, sanki zamana sahip olunabilirmiş gibi), tütünle ayrılmaz bir bütündür.”
“Uzun bir macerası vardır tütünün. Dev bir kültür yaratmıştır. Bu kültürün ardında her ne kadar macera ve tehlike varsa da, piramitler ya da Himalaya gibi korunmalıdır, zira insanın ve hayatının bir parçasıdır. Tütün hayatımızın bilincine varmamızı sağlamıştır ki, bu her şeye değer.”
“Erkeğin doymak bilmeyen erotik fantezileri, tütün ve kadını birleştiren bir başka klişe daha yaratmıştır: Küba purolarının kadınişçilerin çıplak baldırlarının üzerinde sarıldığı efsanesi. Geçen yüzyılın ortasında muhtemelen Fransız bir muhabir tarafından yayılan bu zırva hikâye, hayli acınası fantezilere hizmet eder. Havana’daki puro fabrikasının daha 1878’de bir kadın çalışanı vardı gerçi, ama bu kadın ve daha sonraki işçi kadınlar tütün yapraklarının ayıklanmasından ve damarlarının çıkarılmasından sorumluydu. Kadınlar çok sonra, ancak 20. yüzyılın altmışlı yıllarında puro sarmaya başlayana kadar bu iş Küba’da ‘erkek işi’ydi.
“Marx tam bir tütün tiryakisiydi. Her işte olduğu gibi bunda da sınır tanımıyordu. İngiliz tütününü fazla ağır bulduğundan mümkün mertebe puro kullanıyor, aldığı hazzı artırmak ya da ikiye katlamak için bu puroları handiyse yiyordu.”
“Son bir sigara asırlardan beri her ölüm mahkûmunun en doğal hakkıdır. 1618’de idam sehpasına götürülen Sir Walter Raleigh’in yolda en sevdiği pipoyu tüttürmesine izin verilmişti. Avrupa tarihinin ilk idam mahkûmlarından biri olan Raleigh, infazdan önce son bir kez daha tütün keyfini tatmıştı.”
“Avrupa’daki tütün içme biçimlerinin gelişimine son noktayı şimdilik sigara koymuştur. 20. yüzyılın asabiliğine mükemmelen uyan sigaranın içimi hızlıdır, gayrı resmi zaman birimi ‘bir sigara içimi’dir artık. Sigara, tütün içme biçimlerinin en yaygın ve en basit olanıdır. Pipo ve puro tiryakileri tutkularına daha fazla zaman ayırır. Ama sigara tiryakilerinin daima sinirli ve stresli oldukları sonucuna varmak yanlış olur.”
Detlef Bluhm: Teoloji eğitimini yarıda bırakan 1954 Berlin doğumlu Detlef Bluhm uzun yıllardır yayıncılık, gazetecilik ve editörlük yapmaktadır.
Tütün Kolomb’dan Davidoff’a / Detlef Bluhm
Orijinal adı: Auf leichten Flügeln ins Land der Phantasie. Tabak und Kultur. Colombus bis Davidoff
Orijinal dil: Almanca
Almanca aslından çeviren: Zehra Aksu Yılmazer
Yayınevi: Kolektif Kitap
Türü: Tarih / Kültür Tarihi
Basım Tarihi: 1. Baskı Aralık 2019
Sayfa Sayısı: 176 s.
Satış fiyatı: 25,00 TL
Çıkış tarihi: 4 Aralık Çarşamba
Yorum Gönder