♫ ♪♫ ♪•♫♪ 2006'dan bu yana Film, Dizi, Müzik ve Kitaplar üzerine Yazılar Diyarı... ♫ ♪♫ ♪ ♫ ♪♫

Travma, Delilik ve İyileşme Hikayeleriyle Bir Beyin Araştırmaları Tarihi : İnsan Beyninin Gizemi

Renkleri duyabilen insanlar olduğunu biliyor muydunuz?
Peki elinizin sizden bağımsız bir kişilik geliştirebileceği aklınıza gelir miydi hiç? 
Hafızalarını kaybeden insanların tüm anıları silinir mi?

Bilim yazarı Sam Kean, vaka raporları ve bilimsel çalışmalar ışığında sürükleyici bir beyin araştırmaları tarihi sunuyor. Sinirbilimin son dört yüzyıldaki gelişimini, insan beyninin en gizemli ve tuhaf hastalıkları üzerinden aktarırken beyin ve sinir sistemine dair bilinmeyenleri gözler önüne seriyor. 

Bu kitapta, kokuların gürültü çıkarıp dokuların renkler saçtığı büyüleyici hikayeler bulacak, yarasalar gibi sesin yankılarıyla “görmeyi” öğrenen körlerden ilham alacaksınız. Hafızalarını kaybettikleri için sevdiklerini bile tanıyamayan insanların, farkında olmadan aslında nasıl “hatırlayabildiklerinin” bir tanığı da siz olacaksınız. 

İnsan Beyninin Gizemi modern sinirbilimin gelişimine önayak olan kral, yamyam ve kaşiflerin yaşamlarını yeniden canlandırarak insan beynine dair binlerce benzeri arasından seçilmiş̧ en ilgi çekici hikayeleri paylaşıyor.

“Beni bu hikayelere çeken, kahramanların sıradan insanlar olmasıydı. Yani bu çığır açan gelişmelerin Broca, Darwin ya da Newton’un eşsiz beyinlerinden değil, sizin benim gibi, her hafta sokakta yanından geçtiğimiz binlerce yabancı gibi sıradan insanların beyinlerinden çıkmış olmasıydı. Onların hikayeleri, beynin yapabilecekleri konusundaki fikirlerimizi genişletiyor ve bize zihnin bir bölümü kapandığı zaman yeni, beklenmedik ve hatta bazı durumlarda güzel şeylerin bile canlanabildiğini gösteriyor.”

İnsan beyninin sırlarını keşfetmeye hazır mısınız? Bilim yazarı Sam Kean, kimya ve genetikten sonra üçüncü kitabında beyin araştırmalarını ele alıyor. Travma, delilik ve iyileşme hikayeleri üzerinden hekimlerin ve hastaların ilginç deneyimlerini aktararak özgün bir sinirbilim tarihi sunuyor. 

Sam Kean altı bölüm olarak kurguladığı İnsan Beyninin Gizemi’nde sinirbilimin son dört yüzyılda yaşadığı gelişmeleri zaman içinde sıralayarak takip ediyor. Kitap boyunca aktarılan vaka raporları özelinde, beyin ve sinir sisteminin nasıl çalıştığını adım adım açıklarken arka planda genel hatlarıyla sinirbilimin çok yönlü tarihini sunmayı başarıyor.

Birinci bölümde okurlarını beyin ve kafatasının genel yapısıyla tanıştırmak için Fransa Kralı II. Henri’nin ölümüne sebep olan talihsiz kazanın hikayesiyle başlıyor Sam Kean. Kafası yarılmış Kral’ı tedavi etmek isteyen saray cerrahlarının biraz öngörü ve sık sık deneme yanılma yöntemine dayanan çözüm arayışlarını aktarıyor, sinirbilimin ilk nüvelerini inceliyor.

İkinci bölümde ABD Başkanı Garfiel’in canına kastetmiş bir suikastçının beynindeki kimyasal bozulmalar üzerinden, duygu ve düşüncelerimizin nörotransmiterler ve elektriksel uyarılarla nasıl ortaya çıktığını açıklıyor. Yine bu bölümde beynin hayrete düşüren birçok özelliğini ele alan yazar, hayatı boyunca görmemiş bir körün seyahatnamelerinden ilham alıyor, renkleri duyabilen ya da kokuları renk olarak görebilen sinestezi vakalarının büyüleyici dünyasını aralıyor. 

Üçüncü bölüme gelindiğinde daha gelişmiş hareket ve algı sistemlerine değinen Kean, beynin bedenin geri kalanıyla ilişkisini inceliyor. Uzuvlarını kaybetmiş gazilerin olmayan kol ve bacaklarında yıllar boyu hissettikleri ağrıları dillendirirken, ikinci bölümde en gelişmiş kimyasal sistemlerden biri olan hormonların etkisiyle vücut boyutları değişen insanların sıkıntılarına değiniyor. Nadir rastlanan en zorlu vakaları çözmenin peşinde kendini bilime adamış Nobel Ödüllü Camillo Golgi, Santiago Ramón y Cajal, Otto Loewi, David Hubel, Torsten Wiesel, Roger Sperry ve Harvey Cushing başta olmak üzere daha birçok biliminsanının deliliğe varan çalışma disiplinlerini aktarıyor.  

Bir sonraki bölümde, günümüzdeki biliminsanları için bile gizemini hâlâ koruyan duygular ve karar mekanizmalarına eğilen Kean, beyin tümörleri ve nöbetleri ele alıyor. Hafıza kaybı sonucu hayatı boyunca ailesini bile tanıyamayan hastalar ve yakınları için olduğu kadar, hiçbir detayı unutmayan mükemmel hafızalı insanlar için de hayatın ne kadar zor olabileceğini gösteriyor.  

Bellek ve dil gibi gelişmiş becerilerin karmaşık sistemlerine odaklanan beşinci ve son bölümdeyse bilincin derinliklerine dalıyor. Hayatı boyunca ne kadar meşhur olduğunu asla bilemeyecek, bellek çalışmalarının ünlü hastası H. M.’in elli yıl boyunca tabi tutulduğu testlerle bugün bellek ve hatırlama konusunda neler bildiğimizin kapsamlı bir anlatısının yanı sıra, sinirbilim tarihinin şüphesiz en ünlü travma vakası Phineas Gage’in kafasını yarıp geçen o meşhur metal boruyu anmayı unutmuyor.

Vaka raporlarının sıralı bir özetini vermek yerine, korkunç kazalar ve hastalıklarla boğuşup tıbbın gelişmesine katkıda bulunan her hikayede hastaların çektiği acıları ve sıkıntıları da paylaşan Kean, kurbanların tanıdığımız sıradan insanlar olduğunu hatırlatıyor.

Yorumlar
“Çok satan yazar Sam Kean, erken dönemdeki beyin araştırmalarının aslında tıbbi bir tahmin oyunu olduğunun, zaman zaman kan revan içinde geçen etkileyici hikayesini anlatıyor. Kean’in eğlenceli ve akılda kalır üslubuyla her hikayenin sinirbilim araştırmalarını nasıl hayata getirdiğini anlatıyor. Elden bırakamayacağınız, çılgın bilimsel bir eğlence.” ―Kirkus Review

“Bu kitabı okumak, her bölümde bambaşka zaman ve mekanlarda dolaşacağınız, en dramatik anomalilerle dolu bir sinirbilim müzesi gezmek gibi. Kean’in kolay anlaşılan samimi dili, birçok kişinin aklına girecek bir dizi kısa tarihi dillendiriyor.” ―Publishers Weekly

“Kean’in yazılarının başarısı, iyi hikayeciliğinin yanı sıra, bir araya getirdiği tuhaf hayatlara çok insancıl bir mizah ve merhamet duygusuyla yaklaşabilmesinde yatıyor. … İnsanın nefesini kesen betimlemelere yatkınlığıyla dikkat çekiyor.” ―Margaret Quamme, Columbus Dispatch

“Yazarın beynin nasıl çalıştığını ve aksaklıklarını aydınlatmadaki yeteneği insanların hayat hikayeleriyle ortaya çıkarak sürükleyici bir anlatıda kendini gösteriyor. Sonuç olarak insan olmanın anlamı ve doğası üzerine ağır ve zor sorular ortaya koyuyor.” ―The Wall Street Journal

“Hastaların mümkün kıldıkları bilimsel geliştirmeleri onurlandırmanın ötesinde, Kean hastaların da insan olduğunu hatırlatmayı başarıyor.”―Scientific American 

“Bilim yazarı Sam Kean’in yetenekli ellerinde, beyin travmalarının hikayeleri biraz daha parlıyor, ilginç karakterler tarafından ölüm döşeği ya da muayene masasının başında yapılan teşhislerin ötesinde, bugün hâlâ önemini koruyan bilimsel gelişmeleri de aydınlatıyor. Kean, aktardığı hastalıkları anlamaya çalışan biliminsanı ve hekimler kadar hastalara hayat veriyor.” ―The Scientist

“Bilim alanının önde gelen hikayecilerinden Sam Kean, bilim tarihini macera, gizem, eğlence ve ilginç karakterlerle dolu bir destana dönüştürüyor.” ―The Washington Post

“Büyüleyici... Sam Kean’in keskin mizah anlayışı ve sürükleyici anlatımı eşliğinde beynin labirentlerininde dolaşırken sayfaların nasıl aktığını anlamayacaksınız.” ―Mellinda Hensley, Los Angeles Magazine

“Sam Kean, kafatasının içinde yaşanan facialardan sonra çözülen her vakanın sinirbilimi nasıl yarattığını ortaya koyuyor.” ―Barbara Kiser, Nature


Yazar Hakkında
Yıllarını kırık termometrelerdeki cıvaları biriktirerek geçiren kimyaya meraklı bilim yazarı Sam Kean, şimdi Washington DC’de yazar olarak hayatını sürdürüyor. Çalışmaları New York Magazine, Mental Floss ve Science’ta yayımlanan yazar, National Public Radio’da, “Radio Lab” ve “All Things Considered” adlı programlarda yer aldı. İlk iki kitabı Kayıp Kaşık ve Bitmeyen Keşif DNA’yla çok satanlar listelerine giren yazar, bilim kadar keşiflerin ve kaşiflerin hikayelerinden hoşlanıyor, ha a belki de onları daha da çok seviyor. 

Sam Kean
Türkçesi: Berna Kılınçer
Yayıma Hazırlayan: Poyzan Şahiner
Kolektif Kitap
1. Baskı, Mayıs 2016
400 sayfa / 30 TL


Share this:

Yorum Gönder

 
Designed by OddThemes & Distributed by Free Blogger Template