Olayları gözlem yoluyla çözen tümdengelimci dedektifimiz yeteneklerine rağmen sıradan biri aslında. İyi bir eğitimle onun gibi olmak mümkün. Süper kahramanlar gibi ekstra bir olağan dışı duruma, ısırılmaya, uzaydan düşmeye, doğa felaketlerinin ortasında kalmaya ya da biyolojik deneylere ihtiyaç yok. O yüzden özel bir kahraman. O yüzden eskimiyor. Sadece onunla da sınırlı değil, Dr. Watson ile olan bağı da bugün neredeyse her polisiyenin ana modellerinden biri konumunda. Herkesi tanıması, romanlardaki kötüleri ve yardımcıları da… Bu zenginliğin içinden yeni Sherlock Holmes maceraları doğması da olağan hale geliyor. Neredeyse başka bir dosya konusu olacak öteki Sherlocklar dilimize kazandırılmaya devam ederken bizden de ataklar geliyor. Kimi zaman parodileştirilen, kimi zaman da yaşlandırılan dedektifimiz İstanbul’da da maceraya atıldı. Neyse, onları bırakıp biz elimizdeki yazının konusu romana odaklanalım.
Alakarga Yayınları geçtiğimiz ay yeni bir diziye başladığını duyurdu. Çeviri ve yerli polisiye kitaplardan oluşacak “Tedirgin Kitaplar” Şubat ayında görücüye çıktı. Barry Day imzalı “Sherlock Holmes ve Kıyamet Cinayetleri” de dizinin ilk kitabı olarak raflarda yerini aldı. Londra’daki Royal Society of Arts kurumu üyesi olmakla birlikte ‘’Amerika Birleşik Devletleri’nde Britanya kültürüne yaptığı hizmetlerden’’ ötürü Britanya İmparatorluk Nişanı’na layık görülmüş İngiliz yazar Barry Day ilk kez Türk okurunun karşısına çıkıyor. İngiliz oyun yazarı Noël Coward, Dorothy Parker, Oscar Wilde, Johnny Mercer ve Rodgers & Hart hakkında yazmış ve Arthur Conan Doyle’un Sherlock Holmes mirasını devam ettirmiş bir isim. 1997’de “Sherlock Holmes and the Shakespeare Globe Murders” ile beş kitaplık seriye imza atmış. “Sherlock Holmes and the Copycat Murders”, “Sherlock Holmes and the Alice in Wonderland Murders” ve “Sherlock Holmes and the Seven Deadly Sins Murders” ile oluşan bu beş kitaplık serinin en çok beğenileni 2001 yılında yayımlanan “Sherlock Holmes and the Apocalypse Murders”, Büşra Balcan’ın çevirisiyle ve “Sherlock Holmes ve Kıyamet Cinayetleri” adıyla dilimize kazandırılmış.
1895 Londra’sındayız… Sherlock Holmes, Dr. John Watson ve Lestrade’yi keyifli bir yemekte görmemizle açılıyor roman. Yemeği bir polis memuru bölünce üçlümüz şöyle bir bakalım dedikleri ceset için olay yerine gidiyor ve vakamız başlıyor. İnceleme sonrası ulaşılan bulgu ise her okuru heyecanlandıracak türden: Karındeşen Jack! Yedi yıl sonra geri mi döndü acaba şüpheleri arasında ilerliyor roman. Barry Day, Doyle’un üslubuna olabildiğince yaklaşırken mirası ne kadar iyi sahiplendiğini de her satır göstermeye başlıyor. Önceki vakalara yapılan göndermeler, karakterler ve işleyiş açısından sürükleyici ve okuması keyifli bir roman inşa etmiş. Klasik karakterleri yeniden romanda bir araya getirmekle kalmamış dönemin atmosferini de yaşatmış. Yazarın karakterlerin ağzından söyleyecek bolca da sözü var.
Barry Day, salt polisiyenin dışına da çıkıyor yer yer. “Kadınlara Oy Hakkı” mücadelesi, sinemanın doğuşu, kontak lens’in icadı, dinin insanlar üzerinde yarattığı etkiler ile beslemiş metnini. Edebiyata da atılan paslar mevcut. Charles Dickens, William Shakespeare göndermelerinin yanı sıra Oscar Wilde da bizzat romana konuk olarak vakada yardımcı rol üstlenmeye soyunuyor. “İnsanların bilmediği şeyleri bilmek, benim mesleğim” diyen Holmes ile “Her zaman harika bir dedektif olabileceğimi düşünmüşümdür. Bana yaramaz birilerini bulun, Bay Holmes, ben de onu kötü niyetlerinden vazgeçireceğime söz veriyorum” diyen Oscar Wilde’ın vakadaki işbirliği hayli ilginç bir bileşim. Okurda ekstra okuma hazzı yaratan göndermeler, şarkılar ve tiyatro gösterilerini mesken tutmalar aynı zamanda inandırıcılığı da arttırıyor. Her karakterini ete kemiğe büründüren yazar, tempoyu da hep elinde tutmuş bu sayede. Beklenen şaşırtıcılık da mevcut… Holmes ile Watson arasında geçen eğlenceli diyaloglar da mevcut elbette.
Kötülerin de hakkını layıkıyla vermiş Day. Cinayet usulünü değiştirdiği düşünülen Karındeşen Jack, Yeni Kıyamet Klisesi başrahibi Janus Cain’in Doyle’un yarattığı kötülerden eksiği yok. “Ruhunuzu Kurtarın! Kardeşlerim, azap içinde misiniz? İlahi adalet’ten mi korkuyorsunuz? Kurtulmanızın bir yolu var…” çağrısında bulunan, “Öç benimdir, öç ve intikam” diyen kendini İsa’nın yeniden vücut bulmuş hali sanan bir adam Cain. Holmes da “Büyüleyici, eski dostum, büyüleyici. Rahmetli profesör Moriarty’nin aramızdan ayrılışından beri ilk defa çabamıza değecek bir rakip çıktı karşımıza” diyerek hakkını teslim ediyor. Cain sayesinde Wilde’ın “Din inancın revaçtaki halidir… Aynı kuşkuculuğun inancın başlangıcı olduğu gibi… Sık sık inanmayanlar için bir tarikat kurmayı düşünüyorum; İnançsızlar Kardeşliği. Sonuçta, neden örgütlü dine kanmak zorunda kalsın ki insanlar?” demesine de tanık oluyoruz. Cain ise kandırdıklarıyla adım adım Mahşerin dört atlısını koşturma planında… Sherlock’u alt edebilirse tabi…
İki fırtına yetimi, bir tıknaz orta yaşlı adam ve zayıf, korkmuş bir kadın olarak vakaya atılan dörtlünün mahşerin dört atlısı ile mücadelesini konu edinen “Sherlock Holmes ve Kıyamet Cinayetleri”, külliyata beşinci roman olarak eklenirse hiç sırıtmayacak denli iyi bir roman. Barry Day soluk soluğa okunacak ve bir oturuşta bitirilecek bir roman yaratmış. Her şey yerli yerinde ve dozunda… Yeni Sherlock Holmes vakası özlemi duyanlar için biçilmiş kaftan.
“Sen ve ben, Watson, hayatlarımızın çok büyük bölümünü burnumuz suç ve ahlaksızlık penceresine dayalı yaşadığımızdan, diğer manzarayı kolaylıkla unutuyoruz. Ama bu insanların yapabildiği, büyük çoğunluğunun da yapmaya can attığı bir şey. Onların bu arzularını yerine getirebilmeleri için de biz ‘kötülüğün’ güçlerini zaptetmek uğruna elimizden gelen az biraz şeyi yapmaya devam etmeliyiz” diyen Sherlock Holmes’a katılmamak elde mi?
* Sherlock Holmes ve Kıyamet Cinayetleri/Barry Day
Alakarga/Tedirgin Kitaplar Serisi/22 TL
* Bu yazı, 221B Dergi’nin 14. sayısında yayımlanmıştır…
Yorum Gönder