Keşfedildikleri günden bu yana insan türünün en kötü şöhretli üyeleri sayılan Neandertaller, artık geçmişin önyargılarından arınmış, bilimsel teknolojilerin desteğiyle şekillenen yepyeni bir bakış açısıyla tekrar inceleniyor. Fakat tüm bu araştırmalara rağmen hikâyelerinin tamamını öğrenebiliyor muyuz?
İngiliz araştırmacı, arkeolog ve yazar Rebecca Wragg Sykes işte bu hikâyeyi enine boyuna anlatabilmek için yola çıkıyor; Neandertallerin, üstlerindeki yırtık pırtık post parçalarıyla bizden çok çorak buzlu arazilerde yaşayan kuyruksuz maymunlara benzetildiği eski imajını rafa kaldırıyor ve türlü koşullara sahip geniş Avrasya coğrafyasında yüz binlerce yıl boyunca hayatta kalmayı başaran, büyük iklim değişikliklerine göğüs geren bu insanların, aslında her açıdan ne kadar güçlü olduğunu gözler önüne seriyor.
Neandertal: Soydaşlarımızda Hayat, Sevgi, Ölüm ve Sanat bu yakın akrabalarımızın nerede, nasıl yaşadığından neler yediğine, neler giyip nasıl süslendiğinden ölülerine nasıl davrandığına ve cinsel partnerlerini nasıl seçip bebeklerini nasıl büyüttüğüne dek çok geniş bir inceleme alnında, Neandertal kültürüne yepyeni bir pencere aralıyor. Sykes hem konunun uzmanları hem de Neandertalleri merak eden amatör okurların keyifle okuyabileceği bilgi dolu bu kitabında, öncü Paleolitik araştırmaların ve teorilerin ortaya koyduğu bulguları temel alarak Neandertaller hakkında yazılan en kapsamlı araştırmayı sunuyor.
Kitaptan Alıntılar
Neandertallerin 45 bin yıl önce bir taş parçasını birkaç dakika içinde nasıl etkili bir keskin alete dönüştürdüğünü yeniden kurgulayarak onları neredeyse yanlarındaymış gibi gözleyebiliriz. Durağan arkeolojik kayıtlar devingen hale gelir: Aletleri kazı alanları arasında dolaşırken ve araziye çıkarılırken izleriz. Hatta izleri sondan başa doğru sürüp ilk yeryüzüne çıktıkları yere ulaşabiliriz. Ayrıca artık Neandertallerin bedenleriyle ilgili inanılmaz derecede derinlikli görüler elde etmemiz mümkün. Sadece dişlerine bakarak günlük gelişim periyotlarını inceleyebilir, mikro aşınmalardan hareketle beslenme tarzlarını saptayabilir hatta diş taşlarına nüfuz etmiş ocak dumanını kimyasal olarak “koklayabiliriz.”
Gölgelere bakın, yankıların ötesine kulak kabartın, anlatacak çok şeyleri var; insan olmanın başka yollarını ortaya koymakla kalmaz, kendimize yeni bir gözle bakmamızı da sağlarlar. Neandertallerin en görkemli yanı hepimize ait olmaları. Neandertaller bir çıkmaz sokak, geçip gitmiş bir fenomen değil. Tam buradalar. Yazı yazan elimdeler, sözlerimi anlayan beyninizdeler.
İnsan evrimine dair tüm yakın tarihli keşiflerin arasında Neandertalleri anlamak bakımından belki de en çarpıcısı, bizimle çiftleşme kapasitelerinin bulunması, hatta çiftleşmiş olmalarıdır. Günümüze ulaşan beden ve kan arşivine baktığımızda dünyanın güncel nüfusunun çoğunluğunun, belki de tümünün uzak anne soyunda Neandertallerin de bulunduğu görülüyor. Bu keşif olayın odağının bir çırpıda muazzam değişimine yol açtı. Neandertaller çıkmaz sokağa sapan ilkel bir akraba sayılmaktan çıkıp bugün olduğumuz hale katkıda bulunan sahici atalar mertebesine yükseldiler.
Bedenlerimizin içinde taşıdığımız Neandertaller günümüzde başka bir krizle karşı karşıya. İçinde yaşadığımız, tıpkı bir elmanın üzerine sürülmüş bal tabakası kadar incecik, ürkütücü atmosferinin içinde varlığını sürdüren dünya, her geçen gün artan yükünden ötürü uzun zamandır baskı altında. Akıllı parmaklarımız taştan, demirden, plastikten nesneler yonttukça, maddi şeylere duyduğumuz ortak hayranlık, metastaz yapıp üretim ve tüketim tümörüne dönüştü.
Rebecca Wragg Sykes: Arkeolog, yazar ve akademisyen Sykes, Cambridge Üniversitesi McDonald Arkeolojik Araştırmalar Enstitüsü'nde Onursal Araştırma Görevlisi ve Liverpool Üniversitesi Arkeoloji, Klasikler ve Mısırbilim alanında Onursal Öğretim Üyesidir. Akademik kariyerinin yanı sıra Sykes, geniş kitlelere arkeolojik bulguları etkin bir şekilde ileten bir iletişimci olarak da tanınmaktadır. Royal Anthropological Institute tarafından 2022'de Halkla İlişkiler Antropoloji Ödülü ve Prehistoric Society tarafından Başkanlık Ödülü gibi saygın ödüllere layık görülmüştür.
Neandertal: Soydaşlarımızda Hayat, Sevgi, Ölüm ve Sanat / Rebecca Wragg Sykes
Özgün adı: Kindred: Neanderthal Life, Love, Death and Art
Özgün dilinden çeviren: Mehmet Doğan
Türü: Tarih / Dünya Tarihi
Basım tarihi: Şubat 2024
Sayfa sayısı: 464
Satış fiyatı: 362,00 TL
Yorum Gönder