Geçtiğimiz yıl 33. Uluslararası Kitap Fuarı kapsamında ülkemize gelen ve Gabriel Garcia Marquez’i Anma Etkinliklerindeki konuşmasıyla tanıştığımız Armando Romero’nun “Cajambre”si nihayet dilimize çevrildi ve raflarda yerini aldı. İdil Dündar’ın çevirisi ve Verita Kitap etiketiyle yayımlanan roman önemli bir tanışma sunuyor.
Şair, yazar ve edebiyat eleştirmeni Armando Romero, 60’lı yıllarda Kolombiya’da yenilikçi bir edebiyat hareketi olan Nadaizm grubuna ilk dönemlerinde dahil olmuş bir isim. Çok sayıda şiir, anlatı ve deneme kitabı yayımlamış. 2008 yılında Yunanistan’daki Atina Üniversitesi tarafından Fahri Doktor unvanına layık görülmüş. Romanı La rueda de Chicago (Bogotá, 2004) ile New York kitap fuarında (2005) Latin Amerika Kitap Ödülü’nü, 2011 yılında Cajambre (Bogotá, Valladolid, 2012) romanıyla Pola de Siero (İspanya) Kısa Roman Ödülü’nü kazanmış. Geçtiğimiz yıl ondan yakın arkadaşı Marquez’i dinlemiştik, bu yıl da otobiyografik olduğunu söylediği Cajambre’yi okuyoruz.
“Çok sayıda yazar, yazdıkları romanlara hayatından parçalar ekler. Bazen bunun ölçüsü o kadar artar ki neredeyse otobiyografik romanlara dönüşürler. Cajambre örneğinde kendi aile hayatımla bir ilişki olduğu doğru. Karakterler Pasifik Kolombiyası bölgelerinde, kesin konuşursak Cajambre’de yaşamış olan akrabalarım model alınarak oluşturuldu. Genel olarak hikâye kurgu ürünü, ama gerçeğe de yaklaşıyor çünkü bütün tarihsel, sosyal ve kültürel koşullar gerçek. Ben romanlarımın dönemsel gerçekliğine çok sadık bir yazarım. Son olarak şunu da belirteyim, ben Cajambre’de o genç ziyaretçi deneyimini yaşadım, Ruperta’yı öldürdüklerinde oradaydım.” diyerek açıklamış ne kadar otobiyografik olduğunu.
Teyzesi, eniştesi ve dayısının yanına misafir olan anlatıcımız sayesinde Cajambre’deyiz. Cangıllar, deniz, nehirler, boğazlar, adalar, küçük köyler, mangrovlar ve kereste atölyeleriyle dolu bölge, bu ismi taşıyan nehirle işaretlenmiş: Cajambre. Sakinlerinin büyük çoğunluğu zenci ve birkaç tane de beyazlardan oluşan koloni mevcut. Anlatıcımızın bölgeye ayak basmasıyla haberi alınan bir cinayetin izindeyiz. Yaşlı bir adamla evlendirildiği için kanı sıcak olan, beğendiği her erkekle yatan asi ruhlu Ruperta öldürülmüş. Kim öldürmüş ve neden sorularının peşinden giden roman, polisiye gibi görünse de polisiye olmayan bir anlatı.
Daha ilk sayfadan itibaren romanın başkahramanı Cajambre. Yazarın detaylı anlatımıyla bölgeyi her bakımdan tanıyoruz. Tarihi, antropolojik, coğrafi, biyolojik derken okuruna harika bir harman yapmış Romero. Daha yarısına gelmeden içkilerin ve yemeklerin tadını alıyor, her tür haşaratın sesini de duyuyorsunuz. Cajambre’nin bir parçası haline gelmenizi sağlayan uzun cenaze töreni de cabası. Laf taşıyıcılar, şifacılar, emekleyenler de bol karakterli ve öykülü romanın önemli parçalarından. Polisin girmediği, her şeyin kendi kurallarıyla işlediği Cajambre öyle görünmese de barış içinde yaşayan sorunsuz bir yer. Ruperta’nın ölümüyle bu tablo değişiyor elbette. Ruperta’yı her yönüyle tanımak gerekiyor.
“Her melek ürkünçtür. Cajambre’de çözüm bu. Meleğin saflığını, sadeliğini, korkunç, ürkütücü olan tarafı olmadan göremezsin. Cangılda ya da burada denizde ya da nehirdeysek, korkunç olan şey görmediklerimiz, avechuholar, köpekbalıkları, saklanan canlılardır; ancak her yerde bir güzellik meleği var. Melek bizimle, ama korkunç.”
Cajambre Nehri okurunu hiç bilmediği bir dünyaya sokan ve her satırıyla bu dünyayı zenginleştiren bir roman. Böcekleri, dedikoduları, inanışlarıyla Ruperta’nın ruhunu kurtarmaya çalışanların mücadelesi... Leziz bir Latin Amerika edebiyatı cümbüşü...
Cajambre Nehri / Armando Romero
İspanyolcadan çeviren: İdil Dündar
Verita Kitap
Çağdaş Dünya Edebiyatı serisi #3
Baskı Tarihi: Eylül 2015
190 sayfa
Etiket Fiyatı: 19,00 TL
Yorum Gönder