Nobel Edebiyat Ödüllü yazar Necib Mahfuz’un Kahire’de bir kafede tesadüfen bir araya gelen insanların öyküleri üzerinden 1952 Mısır Devrimi ve 1967 Arap-İsrail Savaşı sonrası baskıcı rejime eleştirel bir bakışı “al-Karnak”, “Karnak Kafe” adıyla Kırmızı Kedi etiketiyle raflarda...
Nobel Edebiyat ödülünü kazanan ilk müslüman ve tek arap yazar olan Mahfuz, “Mısır’ın Balzac”ı ünvanıyla her yeni romanı yayımlandığında olay olmasıyla 35 roman ve 350 civarı hikayeye imza atarak edebiyat tarihine büyük bir imza atmıştı... Yeri gelmişken ilk kez tanışanlara “Kahire üçlemesi”, “Hırsız ve Köpekler” ile “Ezilenler”i önereyim... Yazarın 1971’de yazmasına rağmen 1974’de yılında yayımladığı ve baskıcı rejime karşı hayli sert eleştirilerde bulunmasıyla önemli yer tutan romanı ancak 2000’li yılların sonlarında dilimize çevrilmişti...
1975’de aynı adla filme de dönüşen romana mekân olarak, Kahire çarşıları içinde kenarda kalmış, pek dikkat çekmeyen bir pasaj içinde yer alan hayali bir kafeyi seçen Mahfuz, metafor olarak bütün Mısır'ı sembolize ediyor... Zaman olarak da, 1952 Devrimi ile başlayarak, tarihe “Arap Sosyalizmi” yahut “Nasırcılık” şeklinde geçen gerçek bir zaman dilimini sona erdiren 1967 Haziran Savaşı'nı yaklaşık üç yıl öncesi ve sonrasını seçmiş... Karakterleri de çeşitli toplumsal tabakalardan ve yaş gruplarından seçerek o günkü Mısır halkını temsil ediyor... Aynı zaman ve aynı mekânda gerçekleşen bir dizi olayı, romanın dört kahramanın bakış açısından, anlatıcı-yazarın izlenimleri ve düşünceleri ışığında oluşturduğu bir üslupla sunuyor... Başta 1789 Fransız Devrimi olmak üzere 1917 Rus Devrimi ve 1979 İran Devrimi ile sonuçları açısından birçok benzerlikler taşıyan dönemi anlatarak evrensel nitelik taşıyan roman, hem edebiyat tarihi hem de siyasi tarih için zengin bir kaynak...
“Her şeyden önce, otokrasiyi ve diktatörlüğü tamamıyla reddetmek. İkinci olarak, güce ve şiddete başvurmayı reddetmek. Üçüncüsü, hürriyet, kamuoyu ve başka insanlara saygı prensiplerine, ilerlemenin teşvik edilmesi için gerekli olan değerler olarak güvenmeliyiz. Bunu sadece bu değerlere sahip olursak başarabiliriz. Dördüncüsü, itiraz etmeden, Batı uygarlığından bilimin ve bilimsel yöntemlerin değerini öğrenmeliyiz. Günümüzün gerçeklerini her yönüyle konuşmadan başka hiçbir şey otomatik olarak kabul edilmemeli. Bunları göz önüne alarak, eskilerden kalma olsun, modern olsun, bütün zincirlerimizden kurtulmaya hazır olmalıyız... Bunları bugün, burada sürgünle suçun karışımı sonucunda, kendimizi bulduğumuz Karnak Kafe'de ilan ediyorum.”
Mısırlı yazar Necib Mahfuz, Karnak Kafe’de ülkesinin yakın geçmişinde yaşanmış, büyük önem taşıyan iki siyasi olayın ardından gelen baskıcı ve çalkantılı dönemi konu ediyor. 1952 Devrimi’yle 1967’deki Arap-İsrail Savaşı’nı izleyen yıllarda yazılmış roman, devrimin ve savaşın insanların yaşamları ile değerlerini altüst edişini, Kahire’de bir kafede tesadüfen bir araya gelen farklı kişilerin öyküleri üzerinden anlatıyor. Karnak Kafe, Necib Mahfuz’un en eleştirel ve sert romanlarından biri sayılıyor.
‘’Aslında herkes, kıskançlıkla ve nefretle kendi kendini yiyenler bile, bu coşkuya katılmaya can atıyordu. Kafenin içinde oturan herkesin, aşağılanma, yenilgi veya başarısızlığa dair yüreklerine gömdükleri acı deneyimleri vardı. Dolu bir bardağa duydukları arzu, eski düşmanlarına meydan okumaları için ilham kaynağı oluyordu.’’
‘’Mahfuz, Kahire’nin kahvelerinde oturup sessizce köşesinde çalışan mütevazı bir hikâyeci olmaktan çok uzaktır. Yarım yüzyıldır eserlerinin cefasını, inat ve gururla çekip sıradan zayıflıklara boyun eğmeyi reddetmesi, onun yazarlığının özünü oluşturur.”
Edward Said
Dizisi : Dünya Edebiyatı
Türü : Roman
Özgün Adı : al-Karnak
Yazan : Necib Mahfuz
Çeviren : Leyla Tonguç Basmacı
Sayfa : 96
Fiyatı : 9 TL
Yorum Gönder